شورشی برای تمام فصول جیمز دین

James Dean Rebel for All Seasons

زندگی و آثار جیمز دین

« فکر می کنم زندگی ام وقف هنر و هنرهای نمایشی شود »

زمانی که جیمز دین ، اسطوره ی بازیگری سینما ، این جمله را در سال 1948 در انشایی برای رئیس دبیرستان نوشت ، هیچ گاه فکر نمی کرد که تنها هفت سال دیگر فرصت دراد تا پلکان ترقی را در عرصه ی هنر پشت سر گذارد  .

با آن که قبل از مرگ اش در 24 سالگی فقط در سه فیلم سینمایی باز کرد . ولی توانست به نمادی از روح و جان نسل خود و به یکی از مهم ترین شمایل های سینمایی تبدیل شود .

تولد : جیمز بارون دین 8 فوریه 1931 ، ایندیانا

مرگ : 30 سپتامبر 1955 ، کالیفرنیا در حادثه ی رانندگی

قد : 1 متر و 70  

جیمز دین که حساسیت و مردانگی را به یک اندازه داشت ، به عنوان بازیگر نقش هایی به یادماندنی شد که جوان هایی عاصی و تشنه ی صداقت را به نمایش می گذارند . اعتراض دردآلود او به والدین اش در شورش بی دلیل ( 1955)  « شما دارین منو داغون می کنین » نمایانگر فاصله ای بود که سوء تفاهمات بین دو نسل قدیم و جدید انداخته . هنرنمایی به شدت شخصی دین به حالت غریبی که مرز بین بازیگر / شخصیت اش را کمرنگ می کرد ، می افزود طوری که نیم قرن پس از مرگ اش نیز ، انبوه طرفدارانش او را به عنوان همان شخصیت جوان شورشی فیلم هایش می شناسند . درد و رنج از همان آغاز زندگی به سراغ اش آمد . وقتی نه ساله بود مادرش درگذشت . در بچگی آموزش ویولن دید و عاشق موتورسواری و سرعت شد . مقوله ای که بعدها سرنوشت اش را رقم زد . ولی به عنوان یک بازیگر بود که تاثیرش را گذاشت .

در نوجوانی در نمایش های مدرسه بازی کرد و سرانجام به لس آنجلس رفت و حضوری کوتاه و گذری در چهار فیلم داشت . سپس به نیویورک رفت و در « اکتورز استودیو » به تحصیل پرداخت . در سال 1954 ، نقش کوتاه اش در بی بند و بار باعث شد مورد توجه کارگزاران کمپانی برادران وارنر قرار بگیرد . نخستین نقش آفرینی مهم اش در شرق بهشت بود که الیاکازان براساس داستان جان اشتاین بک ساخت .   

پس از آن که فیلم برداری غول (1956 ) به خاطر حاملگی الیزابت تیلور به تعویق افتاد ، وارنر جایی برایش در فیلم شورش بی دلیل باز کرد . دین در هر سه فیلم درخشید ولی دو فیلم اخیر پس از مرگ اش به نمایش درآمد . او نامزد بهترین نقش اول مرد برای فیلم های « غول » و « شرق بهشت » و هم چنین نامزدی جایزه ی انجمن منتقدان آمریکا به عنوان بهترین بازیگر در فیلم « غول » شد .

او که با اتومبیل اش به کالیفرنیا می رفت تا در مسابقات اتومبیل رانی شرکت کند ، در تصادف با اتومبیلی دیگر ، جان خود را از دست داد . پس از مرگ اش ، فوج طرفداران بر سر گورش در فرمونت ، ایندیانا شتافتند و در همانجاست که هر ساله همایشی نیز در تجلیل از او برگزار می شود . یکی از آنها که غم از دست رفتن اش را می خورد دنیس هاپر است که پس از مرگ اش گفته است : « هر بار که به اروپا می روم ، یادم می افتد که جیمز دین هرگز اروپا را ندیده است اما هنوز صورتش را همه جا می بینم . جیمز دین ، همفری بوگارت و مرلین مونرو  در پنجره های کاخ الیزه ، دیسکوهای جنوب اسپانیا ، رستوران های سوئد و روی تی شرت های مسکو حضور دارند . زندگی ام سال ها به خاطر مرگ او به هم ریخته و در هم و برهم بود . احساسم درباره سرنوشت نابود شده بود – فیلم های بزرگی که او احتمالا کارگردانی می کرد ، بازی های فوق العاده ای که او باید انجام می داد ، بشردوستی که ممکن بود بشود و هنوز هم او بزرگترین بازیگر و ستاره ای است که تا به حال شناخته ام .

دین به عنوان فردی که با کارگردانان مشاجره می کرد و صحنه ها را به هم می ریخت در بین فیلم سازان بسیار شهره بود . شهرت دین با تمامی بدخلقی هایش به اندازه ای بود که از همان روز مرگش ، یک آژانس نامه رسانی ویژه طرفداران او تشکیل شد و حتی قطعه ای موسیقی به نام « نام او جیمزدین بود » تنها در یک هفته 25 هزار نسخه فروش داشت . فروشگاه لباس هالیوود ماتسون نیز از این واقعه بی نصیب نماند و صدها سفارش از مدل ژاکتی که او در فیلم « شورش بی دلیل » بر تن داشت ، دریافت کرد .

بعدها گروه معروف ایگلز درباره او آهنگی ساختند که در آن آمده بود : سریعتر از آن که زنده بماند ، جوان تر از آنکه بمیرد .   

* طوری آرزو کنید که انگار همیشه زنده می مانید . طوری زندگی کنید که انگار همین امروز می میرید .

* درک اهمیت زندگی وظیفه ی یک بازیگر است . سخت است تغییر آن و بیان آن از خود گذشتگی می خواهد . بازیگر بودن یعنی تنها ترین بودن در جهان ، شما فقط با تمرکز و تخیلتان زنده اید و این تمامی چیزی است که دارید . یک بازیگر خوب بودن ساده نیست و یک انسان خوب بودن از آن هم سخت تر است . می خواهم پیش از آن که به آخر خط برسم هر دو باشم .

* یک بازیگر باید زندگی را شرح دهد و برای انجام اینکار باید تمام تجربیاتی را که زندگی به او پیشنهاد می کند بپذیرد . در حقیقت ، او باید چیزی بیشتر از آن چه که در زندگی در برای پای او قرار می دهد از آن بخواهد .

* یک بازیگر باید در یک برهه کوچک از مدت زمان زندگی اش باید تمام آن چیزی را که لازم است یاد بگیرد ، تمام چیزهایی را که باید تجربه کند تجربه کند ، یا در اولین فرصت با آن روبرو شود . او باید بیشتر از یک انسان معمولی تلاش و کوشش کند تا همه آن چیزهایی را که ممکن است در بیان هنرش مورد استفاده قرار بگیرد در عمق ناخودآگاهش انبار کند .

* ( در  پاسخ به این که به او گفتند برای بازیگری قدش کوتاه است گفت : ) چطور می توانید بازی کردن را متر کنید ؟

* نمی خواهم فقط بهترین باشم ، می خواهم آن قدر بلند شوم که کسی به من نرسد .

* فکر می کنم نخستین دلیل بودن و زندگی در این دنیا کشف است .

* برای یک بازیگر بازی مهم است ، نه محبوبیت . آنهایی که من را نمی شناسند به من مانند یک دیوانه نگاه می کنند .

* من بازیگری هستم بهتر از آن چه که الان می بینید ، جلوی من گرفته شده و نمی گذارند تمام توانایی ام را به عرصه عمل در بیاورم .  

ناتالی وود : همه از جیمی تاثیر می گرفتیم و او از عظمت

الیزابت تیلور : او از مدام دیده شدن می ترسید .

گری کوپر : مرگ دین آسیبی به دنیای سینما بود که این صنعت هنوز از آن بهبود نیافته است ، فکر می کنم از وقت کافی داشت فیلم هایی بسیار باور نکردنی بازی می کرد .

مارلون براندو : حداقل صد سال باید بگذرد تا کسی مانند جیمز دین پا به عرصه سینما بگذارد .

مارتین شین : جیمز دین و الویس سخنگویان همه نسل ها بودند . سال ها قبل ، وقتی در مدرسه بازیگری نیویورک تحصیل می کردم ، گفته می شد اگر مارلون براندو طرز بازی مردم را عوض کرد ، در عوض دین طریقه زندگی مردم را تغییر داد . او بزرگ ترین بازیگری است که تا به حال به دنیا آمده است . راحت تان کنم او یک نابغه بود .

همفری بوگارت : خیلی خوب است که جیمز دین وقتی مرد که باید می مرد ، اگر او زنده می ماند هیچ وقت قادر نبود که این قدر سطح توقع عموم را بالا ببرد .